📅 Yayınlanma: 19.11.2025 14:28
(Washington, DC – 19 Kasım 2025) Son haftalarda Karayipler’e yönelik ABD askeri hareketliliğinin arttığına dair açık kaynak analizleri, Venezuela’ya yönelik olası bir müdahale ihtimalini yeniden gündeme taşıdı. Bölgeye USS Gerald R. Ford uçak gemisi grubunun da dahil olduğu ileri sürülen yığınak, bazı uzmanlar tarafından “sınırlı operasyon hazırlığı” olarak yorumlanıyor. Washington yönetimi uzun süredir Maduro hükümetini uyuşturucu kaçakçılığıyla bağlantılı olmakla suçluyor; ancak doğrudan bir işgal seçeneğinin hem lojistik hem de siyasi maliyeti nedeniyle düşük ihtimal taşıdığı belirtiliyor.
Bu analizde, tam kapsamlı bir işgal yerine ABD’nin Maduro yönetimini devirmek amacıyla sınırlı bir askeri operasyon başlattığını varsayan gerçekçi senaryo ele alıyoruz. Haberimiz, kesinlik taşımayan, yalnızca olası gelişmelere dayalı senaryo ve değerlendirmelerdir.
1. Venezuela İçinde Olası Gelişmeler
Askeri Direniş
Yaklaşık 100–150 bin aktif personelden oluşan Venezuela ordusunun ABD karşısında konvansiyonel bir savunma yapabilme kapasitesinin sınırlı olduğu biliniyor. Açık kaynak analizlerine göre Rus yapımı S-300 hava savunma sistemleri, Su-30 savaş uçakları, Çin radarları ve İran destekli bazı unsurlar, olası bir çatışmanın ilk saatlerinde hedef alınabilecek noktalar arasında görülüyor.
Gerilla Savaşı ve Kent Kaosu
Maduro yönetiminin, klasik savunmadan ziyade “şehir içi asimetrik direniş” planladığı öne sürülüyor. Chavista milisler, istihbarat birimleri ve sadık gruplar, sabotajlar ve nokta saldırılarla büyük şehirlerde kaotik bir ortam yaratabilir. Özellikle Caracas’ta sokakların yönetilemez hale getirildiği bir senário, bölge analistleri tarafından sıkça dile getiriliyor.
Siyasi Sonuçlar
Kısa vadede Maduro’nun milliyetçi dalga sayesinde iç desteğini artırması olası görülüyor. Ancak rejimin çökmesi durumunda ordunun parçalanması, muhalefetin (ör. Maria Corina Machado çevresi) güç mücadelesine girmesi ve ülkenin Libya benzeri bir çoklu fraksiyon çatışmasına sürüklenmesi ihtimali uzmanlara göre güçlü.
İnsani Maliyet
Böylesi bir senaryoda binlerce sivilin etkilenmesi, altyapının durma noktasına gelmesi ve petrol üretiminin neredeyse sıfırlanması beklenebilir.
2. Bölgesel Etkiler (Latin Amerika ve Karayipler)
Anti-Amerikancı Tepkiler
Kolombiya, Meksika, Brezilya ve CELAC üyesi birçok ülkenin olası bir müdahaleyi “emperyalist adım” olarak nitelemesi sürpriz olmayacaktır. Küba ve Nikaragua gibi hükümetlerin Venezuela’ya sembolik veya lojistik destek vermesi de sıkça dile getirilen ihtimaller arasında.
Yeni Mülteci Dalgası
Halihazırda 7 milyondan fazla Venezuelalının ülkeyi terk ettiği biliniyor. Olası bir müdahale, 2–5 milyon arası yeni bir göç dalgasını tetikleyebilir. Özellikle Kolombiya, Brezilya ve Karayip ülkeleri doğrudan etkilenir.
Güvenlik Boşluğu
Maduro yönetimi çökerse Tren de Aragua gibi organize suç yapılarının boşluğu doldurması; Kolombiya’daki ELN/FARC kalıntılarının hareketlenmesi; Karayipler’de korsanlık ve narko-trafiğin yayılması ihtimali uzmanların ortak uyarılarından biri.
Olumlu Senaryo (Düşük İhtimal)
Maduro’nun hızlı bir şekilde ülkeyi terk etmesi ve geçiş hükümetinin kurulabilmesi durumunda mültecilerin bir kısmının geri dönüşü mümkün olabilir. Ancak bu, düşük bir olasılık olarak değerlendiriliyor.
3. ABD Açısından Olası Sonuçlar
Askeri Boyut
ABD’nin bölgede hava üstünlüğünü sağlaması olası görülüyor. Ancak savaşın gerilla aşamasına evrilmesi durumunda kayıpların artması ve kamuoyunun “yeni Vietnam/Afganistan” eleştirisine yönelmesi beklenen bir risk.
Siyasi Yansımalar
Savaş yetkisi tartışmaları Kongre’de gündeme gelebilir. Washington yönetimi müdahaleyi “uyuşturucu trafiğini azaltma” ve “göçü durdurma” gerekçelerine bağlasa bile maliyetin (uzman tahminlerine göre yüz milyarlarca dolar) büyümesi olası.
Ekonomik Kazanımlar ve Engeller
Venezuela, dünya petrol rezervlerinin en büyüğüne sahip. Ancak istikrarsızlık ve gerilla savaşının yıllarca sürmesi durumunda üretimin düşük kalması kaçınılmaz.
Kötü Senaryo
Uzun süreli bir bataklık, 2026 ara seçimleri öncesi yönetim üzerinde ciddi baskı yaratabilir.
4. Küresel Ölçekte Etkiler
Rusya, Çin ve İran’ın Tutumu
Bu üç ülkenin doğrudan müdahale etmesi beklenmiyor. Daha çok diplomatik tepki, sert açıklamalar ve sınırlı lojistik destekle süreci izleyebilirler. Karayipler bölgesinde fiili bir askeri varlık göstermeleri ihtimali düşük.
Petrol Piyasası
Olası bir çatışma ortamı küresel petrol fiyatlarını %10–20 arası artırabilir. Bu durum ABD ve Avrupa’da akaryakıt fiyatlarına da yansır.
Jeopolitik Konumlanma
ABD’nin tek taraflı müdahale imajı zarar görebilirken, Çin Latin Amerika’da “istikrarlı ortak” profiliyle siyasi avantaj elde edebilir. BRICS ülkelerinin Venezuela’yı “hedef alınan ülke” olarak konumlandırması muhtemeldir.
Proxy/Nükleer Risk
Bu alanda ciddi bir tırmanma beklenmiyor. Büyük güçlerin Venezuela için ABD ile doğrudan çatışmaya girmesi düşük olasılık.
En Gerçekçi Senaryo ve Muhtemel Sonuçlar
| Ölçek | Kısa Vadeli (0–6 Ay) | Uzun Vadeli (1–5 Yıl) |
|---|---|---|
| Venezuela | Rejim milliyetçilikle ayakta kalır, asimetrik direniş başlar | İç savaş, parçalanmış yönetim veya zayıf geçiş hükümeti |
| Bölge | Diplomatik kriz ve yoğun mülteci akışı | Anti-ABD blok güçlenir, çeteler/kaçakçılık yayılır |
| ABD | Askeri başarı + siyasi tartışmalar | “Yeni uzun savaş” riski, yüksek maliyet |
| Küresel | Petrol fiyatı şoku, BM’de gerilim | ABD prestij kaybı, Çin’in bölgesel etkisinin artması |
Açık kaynak analizleri ve jeopolitik göstergeler bir araya getirildiğinde, ABD’nin Venezuela’yı kısa vadede askeri olarak baskı altına alabileceği; ancak uzun vadede Vietnam, Irak ve Afganistan benzeri bir çıkmaza sürüklenme riskinin daha yüksek olduğu değerlendiriliyor. Bu nedenle uzmanlar tarafından en rasyonel seçenek olarak; tam işgal yerine sınırlı operasyonlar, diplomatik baskı ve muhalefetin desteklenmesi öne çıkarılıyor.
Diplomasi kanallarının hâlâ açık olduğuna dair bilgiler bulunsa da, bölgede artan askeri hareketlilik senaryoların kısa vadede değişebileceğine işaret ediyor.
